We weten steeds meer over de werking van het brein. Het lukt nog lang niet om alle wetenschappelijke ontdekkingen te vertalen naar de klassensituatie. Toch doen wij elk jaar een poging de kinderen uit te leggen hoe het brein werkt, en hoe het komt dat je leert.
We starten met een activiteit waarbij er een leersituatie constant wordt verstoord (door mij...). Harde muziek, overdreven praten, spullen niet klaarleggen, kletsen met de buur-juf, enz. Vraag voor de kinderen; kwam je tot leren? De meesten zullen negatief antwoorden. De brandende vragen: Hoe komt het dat je soms wel tot leren komt en andere momenten niet? Wat heb je nodig om te leren? En hoe komt het eigenlijk dat je leert?
Er wordt een neuraal netwerk gemaakt in de klas met behulp van een bolletje wol. In de kring start ik met het bolletje wol in mijn handen, en ga op zoek naar een connectie; "Mijn lievelingskleur is groen." Een andere leerling met dezelfde voorkeur krijgt het bolletje toegeworpen, ik hou een stukje draad vast. Je kan je voorstellen wat er ontstaat, een soort spinnenweb van draden tussen alle kinderen. De uitleg volgt; wij zijn neuronen (net als ik je hersens), en wij zijn constant op zoek naar verbindingen. Hoe vaker we verbinden, hoe sterker we worden. De kinderen trekken allemaal zachtjes aan het touw, zodat het wat strakker komt te staan. Er komt een bal midden op het web te liggen, de bal blijft liggen. Maar wat gebeurt er als we geen aandacht besteden aan de verbindingen? Juist, de bal zal vallen. De les geleerd: we moeten blijven oefenen om de verbindingen te versterken. Afhankelijk van de jaargroep kan je steeds abstracter over neurale netwerken praten.
Vervolgens komt het verschil tussen kennis, vaardigheid en inzicht aan bod. Ook daar maken we een concrete voorstelling van; hoe voelt kennis? Hoe ziet kennis eruit? Kinderen komen met verrassend passende metaforen voor kennis, vaardigheid en inzicht. Wat zijn de verschillen tussen het leren van kennis en vaardigheden? Wanneer kom je tot een inzicht? Kan het een zonder het ander? Allemaal vragen waar we gezamenlijk antwoorden op vinden.
Nu komt de definitie op leren, wat is leren volgens ons? Vorig jaar kwam de klas tot: 'Nieuw leren is moeilijk, je moet je best doen en fouten maken, maar dan wordt het oud leren en dan is het makkelijk. Door emoties, ervaringen sociaal contact en oefenen aan je persoonlijke leerdoelen vergroot je je kennis, vaardigheden en inzichten. Leren is dat je informatie onthoudt in je hersens.' Uiteraard geen perfecte definitie, maar wel iets waar alle kinderen volledig achter staan, het is hun definitie.
Als laatste hebben we het nog over breinvriendelijk leren. Hier komen persoonlijke voorkeuren aan bod, wat vind jij prettig bij het leren? Wat heb je nodig? Er wordt een link gemaakt naar het startpunt, toen kwamen de kinderen duidelijk niet tot leren.
Deze unit worden ook de schoolregels besproken en de klassenregels opgesteld, allen zodat iedereen het beste tot leren komt.
Gedurende het jaar hangt de definitie van leren in de klas, wanneer het moeilijk wordt, of het even niet lukt putten kinderen daar kracht uit. Ook is het fijn dat kinderen begrijpen dat het oefenen van kennis andere acties verwacht dan het oefenen van een vaardigheid of inzicht. Je ziet dat kinderen op een andere manier de les in gaan. En wanneer kinderen elkaar coachen begrijpen ze op welke manier ze hun maatje moeten helpen.
Kortom; het is een geweldige unit waar ik de rest van het jaar ontzettend veel uithaal! Met dank aan IPC unit Brainwave, the art of learning.
